Het leven is niet altijd makkelijk. Soms is het zelfs heel erg moeilijk, bijvoorbeeld wanneer je een dierbare verliest, wanneer je om moet gaan met langdurige lichamelijke beperkingen, of wanneer iemand om wie je veel geeft het moeilijk heeft. En dan zit het leven ook nog vol met kleine moeilijkheden: iemand zegt iets onaardigs tegen je, je fiets gaat kapot, of de afspraak waar je je op had verheugd gaat niet door.

Hoe ga jij om met moeilijkheden in je leven? Sommige mensen proberen gewoon maar door buffelen, en zo min mogelijk aandacht te besteden aan de moeilijkheid. Anderen worden erdoor uit het veld geslagen. Een derde zoekt snel afleiding.

Hoe je omgaat met grote en kleine (en alle tussenmaten aan) moeilijkheden, is bepalend voor je mentale gezondheid. Want je kan die moeilijkheden, en alle emoties die daarbij komen kijken, wel negeren, maar dat betekent niet dat ze jou ook met rust laten. Integendeel, vaak komen ze je alsnog lastig vallen, bijvoorbeeld wanneer je probeert te slapen. Of al die opgebouwde emoties komen er op een ongelukkig moment uit, in de vorm van een overemotionele reactie op een andere gebeurtenis.

Maar hoe kan je dan wel op een gezonde manier met moeilijkheden omgaan? Begin eens met deze 6 tips. Vind je het lastig? Begin dan met één tip, en probeer die een paar weken toe te passen. Of volg een mindfulnesstraining bij een geaccrediteerd mindfulnesstrainer (die je kan vinden in het mindfulnessregister), dan word je hier goed bij begeleid.

1. Neem even de tijd om stil te staan bij hoe het met je gaat

• Vaak weten we zelf helemaal niet goed hoe het op dit moment met ons gaat, omdat we opgeslokt worden door dingen die we nog moeten doen, of juist in ons hoofd erg bezig zijn met dingen die al zijn gebeurd. Probeer eens één of meerdere keren per dag drie minuutjes de tijd te nemen om even stil te staan bij hoe het nu gaat met je lichaam, of er emoties zijn, en welke gedachten er zoal door je hoofd gaan. Zo ontdek je hoe het met je gaat. En pas als je weet hoe het met je gaat, kan je weten wat je moet doen om te zorgen dat het beter met je gaat.
• Doe dit vooral ook op dagen dat het prima met je gaat. Zo train je dit goed in.
• Doe het bijvoorbeeld elke keer als je naar de wc gaat. Dat duurt ongeveer drie minuten, en je hebt geen afleiding.
• Tip: zet elke twee uur een wekker. Als de wekker afgaat, neem je drie minuten de tijd om dit te doen.

2. Word je eigen beste vriend

• Luister eens een tijdje naar de manier waarop je in je eigen hoofd tegen jezelf “praat”. Hoe denk je bijvoorbeeld over jezelf als je een fout maakt? Soms zegt die stem in je hoofd best nare dingen, zoals: “geen wonder dat die persoon onaardig tegen je deed, jij bent ook geen leuk persoon”. Of: “nou doe je dit alweer verkeerd, je leert het ook nooit!” Stel je voor dat jij je eigen beste vriend of vriendin bent. Wat zou je dan tegen jezelf zeggen? Waarschijnlijk iets als: “wat vervelend voor je dat die persoon niet zo aardig tegen je deed”, of: “vervelend dat dit verkeerd ging, maar je deed het niet expres, en het is niet het einde van de wereld”.
• Door te oefenen in aardig en begripvol tegen jezelf te zijn, word je vaak ook aardiger en begripvoller richting andere mensen. Je kan dit oefenen, door bijvoorbeeld jezelf elke ochtend iets goeds toe te wensen. Iets wat je jezelf ook toe zou wensen als je je eigen beste vriend was. Bijvoorbeeld: “ik gun mezelf vandaag veel vriendelijkheid”.

3. Probeer gedachten die niet behulpzaam zijn te stoppen

• Naast de zelfkritische stem kunnen gedachten ons soms ook op een andere manier dwarszitten. Als je iets hebt meegemaakt wat veel emoties bij je opriep, kan het blijven knagen. Blijven hangen in dit soort gedachten helpt je niet verder. Vaak word je er alleen maar verdrietig of angstig van. Vaak is het dan beter om bijvoorbeeld vijf minuten de tijd te nemen om heel bewust met die gedachten te gaan zitten. Probeer eens of je de gedachte als het ware voor je in een vitrine kunt zetten, zodat je het rustig kunt bekijken. Probeer tegelijkertijd op te merken wat er lichamelijk en emotioneel met je gebeurt als je er zo stil bij staat. Kijk na die vijf minuten of je kan accepteren dat dit is gebeurd, en dat je er nu niks meer aan kan veranderen. Gun jezelf om daarna weer verder te gaan met de dag. De gedachte komt vast nog wel een paar keer terug. Misschien kan je hem dan begroeten als een oude vriend: “hé, daar ben je weer, je mag er zijn”.

4. Richt je op de zaken die jij kan beïnvloeden, en niet zozeer op de rest

• Er is een hoop ellende in de wereld. Daar kan je behoorlijk somber van worden. Op veel zaken hebben we echter geen invloed. Maar er zijn genoeg zaken waar we wél invloed op hebben: we kunnen niet de oorlog in Oekraïne stoppen, maar we kunnen wel mensen in onze directe omgeving helpen. We kunnen niet in ons eentje klimaatverandering stoppen, maar we kunnen wel zelf milieubewuste keuzes maken.
• Soms is je eigen situatie niet fijn, en voelt het alsof je daar niks aan kan doen. Maar ook dan kan het helpen om te bedenken wat je wél kan doen. Probeer één klein stapje te bedenken dat je kan zetten, op weg naar een betere situatie. Al is het maar: ik maak vandaag een afspraak met iemand om hierover te praten.

5. Denk na over wat je inneemt

• We nemen op een dag een hoop in: we eten, drinken, ademen lucht in, smeren crèmetjes op onze huid, horen geluiden, zien beelden. Vraag je dan eens af: in hoeverre is dit gezond of doet dit me goed? Vaak nemen we zaken in vanuit gewoonte, en staan we niet meer stil bij wat dit eigenlijk met ons doet. Als je gewend bent om het nieuws te kijken, maar eigenlijk vaak moedeloos wordt van het nieuws, dan is het misschien beter om wat minder vaak het nieuws te kijken. Als je de hele dag de radio aan hebt staan, heb je misschien niet eens meer door dat je overprikkeld raakt van het geluid. En als je elke avond koffie drinkt, maar ook slaapproblemen hebt, is het raadzaam om die koffie te laten staan.
• Het kan helpen als je fijne alternatieven bedenkt voor je gewoontes: kijk bijvoorbeeld niet meer naar het journaal, maar lees in plaats daarvan een leuk boek of tijdschrift. Zet in plaats van de radio rustige muziek aan, als je niet van stilte houdt. En drink een fijne kop warme thee in plaats van koffie.

6. Gun jezelf wat nodig is om om te gaan met moeilijke gebeurtenissen

• In het leven komen we altijd wel een paar moeilijke gebeurtenissen tegen, die onze emoties voor langere tijd beïnvloeden. Denk aan het verlies van een dierbare, of een scheiding, maar ook wanneer je kind het heel moeilijk heeft, of bij grote lichamelijke veranderingen, zoals de overgang. Het is goed om dan te kijken of je jezelf een beetje ruimte kan geven. Dwing jezelf niet om door te gaan zoals altijd, maar kijk of je het bijvoorbeeld wat rustiger aan kan doen, of dat je juist wat vaker kan afspreken met iemand waar je goed mee kan praten.
• Moeilijke gevoelens zoals verdriet, boosheid en angst horen nu eenmaal bij het leven. Maar soms zijn die emoties zo groot, dat ze ons overweldigen. Als je merkt dat het niet meer vanzelf beter zal gaan, ga dan naar de huisarts. Signalen dat het niet goed gaat, zijn bijvoorbeeld dat je al langere tijd een verstoorde slaap hebt door je gedachten, of dat je de straat niet meer op durft, of dat je langere tijd geen eetlust hebt. De huisarts kan samen met jou kijken welke ondersteuning je nodig hebt. Dit hoeft zeker geen langdurig en duur traject bij een psycholoog te zijn: soms kunnen enkele gesprekken met een GGZ-ondersteuner van de huisarts, of met een maatschappelijk werker, al veel helpen.

Wil je verder praten over de rol die mindfulness kan spelen in organisaties, of in jouw leven? Wil je een groepstraining of individuele training volgen, of een mindfulnesstraining binnen jouw organisatie organiseren? Neem dan contact met me op.